ارزیابی فرآیند درمانی کودکان مبتلا به تنبلی چشم در غربالگری تنبلی چشم سال ۱۳۹۱ در مشهد

مقدمه و اهداف برنامه غربالگری تنبلی چشم خردسالان از برنامه های جاری نظام سلامت کشور است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی فرایند درمان کودکان مبتلا به تنبلی چشم تشخیص داده شده در برنامه غربالگری و ارزشیابی نتایج بدست آمده  بود. مواد و روش ها در این مطالعه به همه مراکز بینایی سنجی مرجع برنامه کشوری غربالگری تنبلی چشم شهر مشهد مراجعه شد تا اطلاعات و مستندات مربوط به همه کودکان مبتلا به تنبلی چشم شناسایی شده در برنامه غربالگری سال 1391 گردآوری شود. رضایت آگاهانه والدین کسب و با ایشان مصاحبه شد. حدت بینایی و عیوب انکساری کودکان اندازه گیری شد. از 168 کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی شده در برنامه غربالگری، 71 کودک در مراکز بینایی سنجی پرونده داشتند. یافته ها از والدین 66 کودک که برای شرکت در پژوهش رضایت داشتند، برای 58 نفر (88%) آگاه سازی از اهمیت درمان به موقع انجام شده بود و 57 نفر (87%) طی یک سال پس از تشخیص و شروع درمان، 1 تا 4 جلسه پیگیری درمان داشتند که در آن جلسات حدت بینایی و شماره چشم کودک ثبت شده اما اثر درمان بر زندگی روزمره کودک و کیفیت زندگی هیچ کودکی سنجیده نشده بود. حدود  63.6% از والدین در مواجهه با موانع پیروی از درمان برای رفع آن مورد راهنمایی بینایی سنج قرار گرفته بودند. بالغ بر 90% از پرونده ها فاقد مستندات مربوط به ارائه خدمات آگاه سازی، آموزش و راهنمایی برای رفع موانع درمان بودند. یک سال پس از شروع درمان حدت بینایی 66.6% از کودکان کاملاً و 10.6% نسبتاً اصلاح شده و در 22.8% نفر تغییری نکرده بود. نتیجه گیری در نبود دستورالعمل و الزام برای ثبت اطلاعات دسترسی بیماران، شمار قابل توجهی از کودکان شناسایی شده در برنامه از پیگیری محروم مانده اند. با طراحی برگه های ثبت داده و دستورالعمل برای ارائه خدمات درمانی و پایش و ارزشیابی، سطح پوشش خدمات بخصوص در حیطه های آگاه سازی والد – کودک و رفع موانع درمان، می تواند ارتقاء یابد.